Øye stavkyrkje er ei av dei minste stavkyrkjene i landet, vakkert plassert ved vestre enden av Vangsmjøse.
Stavkyrkja har ope kvar torsdag, fredag, laurdag og søndag frå 10.00 til 17.00 frå 20. juni til og med 18. august.
No også med den nye Kulturstøga, plassert på andre sida av vegen.
Støga har ei utstilling av eit røykelseskar frå stavkyrkja, eit sverd og ei vevskei fra å vikingtida som er funne i nærleiken og eit øksehovud fra Helin. I tillegg er det informasjon om vår tusenårige kyrkehistorie og stavkyrkehistorie med tekst, bilder og teikneserie. Kulturstøga er open samtidig med stavkyrkja og ein del av billetten.
Øye stavkyrkja er ei perle; mykje innvendig er inntakt frå den katolske tida i Norge, med avskilt kyrkjerom mellom prest og kyrkjelyd. Og ho er den einaste stavkyrkja der dørene enno slår innover.
Grunnen er at kyrkja vart riven og gøymd unna før endringane kom i dei andre stavkyrkjene.
Den vesle stavkyrkja stod tidlegare nede på flatene mot vatnet, nesten ute på odden, eit stykke nordaust for der minnesteinen er sett opp. Til for nokre år sidan var gravene synlege.
Då nye Øye kyrkje vart bygd i 1747 «forsvann» den gamle stavkyrkja. Ingen visste kva som hadde skjedd med ho. Ikkje ein gong folk som var fødd tidleg på 1800-talet og som lokalhistorikar Knut Hermundstad hadde snakka med, visste noko om lagnaden til gamlekyrkja.
Men i 1935 måtte muren under nye-kyrkja reparerast. Før arbeidsfolka tetta att holet tok dei ein titt inn under kyrkjegolvet. Der låg det trematerialar!
Då dei fekk plukka fram alt, viste det seg at det var den gamle stavkyrkja. 156 delar av ho hadde blitt gøymd unna.
Etter kvart kom det ynskje frå Valdresmuseet på Fagernes om å få setja kyrkja opp att. Men kyrkja høyrde til i Øye, og der ville bygdefolket at ho skulle reisast att. Erik Øye ga bort tomt på Øyebakka, og prøvereisinga viste at det var mogleg å gjenskape kyrkja slik dei meinte ho hadde sett ut.
I 1965 stod kyrkja ferdig oppsett. Ho vart innvigd av biskop Alex Johnson.
NB: Er de ei gruppe og ønsker å sjå kyrkja utanom opningstida, ta kontakt med oss.
